ဟုတ္ကဲ့ မဂၤလာပါရွင့္။
ညီမနာမည္ကေတာ့ ျမတ္နိုးျဖစ္ပါတယ္ရွင္။ အခု လက္ရွိကေတာ့ Spiceworks Myanmar မွာ Web Developer ရာထူးႏွင့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိပါတယ္ရွင့္။ ညီမတို႔ ကုမၸဏီမွ blog မ်ားကို အပတ္စဥ္တင္ေပးလ်က္ရွိပါတယ္ရွင္။ ဒီအပတ္မွာေတာ့ တစ္ဖန္ညီမအလွည့္သို႔ ျပန္လည္က်ေရာက္လို႔လာခဲ့ၿပီး Business Model Canvas အေၾကာင္း knowledge sharing ေပးခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ အခု blog မွာေတာ့ Business Plan, Product Development Model, Case Study နဲ႔ Business Model Canvas ဆိုတဲ့အဓိကေခါင္းစဥ္ ၄ ခုျဖင့္ ေျပာျပေပးသြားပါမယ္ရွင္။
ပထမဆုံးအေနနဲ႔ Business Plan အေၾကာင္းေျပာျပပါမယ္ရွင္။ Business Plan ဆိုတာကေတာ့ ဒီ Business ကို ဘယ္လိုေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္မယ္၊ ဘယ္လိုေတြ အလုပ္လုပ္သြားမယ္ စသည္တို႔ကို ႀကိဳတင္စီစဥ္ Plan ခ်ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ရွင္။ Business Plan ေတြထဲမွာ ဒီ Business ကိုဘယ္လို Marketing Plan ေတြနဲ႔ Market ထဲေရာက္ေအာင္ခ်ျပမလဲဆိုတာရယ္၊ ဒီ Business မွာ Human Resource ျဖစ္တဲ့ လူအင္အားဘယ္ေလာက္အသုံးျပဳသြားမလဲဆိုတဲ့ Human Resource Plan, ေနာက္ Plan တစ္ခုကေတာ့ အခုလုပ္မဲ့ Business ကို ဘယ္လို နည္းပညာေတြသုံးသြားမယ္၊ ဘယ္လိုဒီဇိုင္းေတြ၊ Function ေတြသုံးသြားမယ္ ဆိုတဲ့ Operation Plan ႏွင့္ သုံးစြဲသြားမည့္ ေငြေၾကးပမာဏ ဘ႑ာေငြ ဆိုသည့္ Financial Plan ဆိုၿပီးေတာ့ အပိုင္းေလးမ်ိဳးပါဝင္ပါတယ္။ အခုရွင္းျပသြားတာေတြကေတာ့ Business Plan ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာပါဝင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြဘဲျဖစ္ပါတယ္ရွင္။
ဒုတိယတစ္ခုအေနနဲ႔ကေတာ့ Product Development Model အေၾကာင္းရွင္းျပေပးသြားပါမယ္။ Product Development Model ဆိုတာကေတာ့ ဟိုးအရင္ေခတ္ကအသုံးျပဳခဲ့တဲ့ product ေတြထုတ္တဲ့ေနရာမွာ အသုံးဝင္တဲ့ model/ method တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ထို Model မွာဆိုရင္ေတာ့ Step ၄ ခုျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ ပုံထဲမွာျပထားတဲ့အတိုင္း Business Plan ကိုေတြးေတာတဲ့အဆင့္ Step-1, Product ကို develop စလုပ္တဲ့ Step-2, Product ကို testing လုပ္တဲ့ Step-3 ႏွင့္ ေနာက္ဆုံး product ကို ခ်ၿပ launch လုပ္တဲ့အဆင့္ Step-4 အစရွိသည္တို႔ပါဝင္ပါတယ္။
အခုရွင္းျပသြားတဲ့ Product Development Model ကို အသုံးျပဳသြားတဲ့ startup company တစ္ခုရွိပါတယ္။ အဲ့ company ရဲ့ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံကို share ေပးခ်င္ပါတယ္ရွင္။ ထို company ကေတာ့ Webvan ဆိုတဲ့ 1996 အေစာပိုင္းကာလေလာက္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ company ႀကီးျဖစ္ပါတယ္ရွင္။ Online ေပၚ မွ ေစ်းဝယ္ယူၿပီး မိနစ္ 30 အတြင္းမွာဘဲ မွာထားသူ၏ေနအိမ္သို႔ အိမ္တိုင္ရာေရာက္ ပစၥည္းပို႔ေဆာင္ေပးတဲ့ service ကိုေပးနိုင္တဲ့ company ျဖစ္ပါတယ္။ Webvan ရဲ့ founder ကေတာ့ Louis Borders ျဖစ္ၿပီး သူဟာ နာမည္ႀကီး တကၠသိုလ္တစ္ခုကေန ဘြဲ႕ရရွိထားတဲ့ ပညာတတ္တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ Louis မွာ အေတြ႕အၾကဳံေကာင္းေကာင္းရွိၿပီး product idea ေကာင္းသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ Louis ဟာ သူ႔ရဲ့ အလုပ္အေတြ႕အၾကဳံ၊ ေစ်းကြက္ရွာေဖြနိုင္ေသာ အရည္အခ်င္း၊ business plan ႏွင့္ အရင္းအႏွီးေငြမ်ားေပၚ မူတည္၍ Webvan ကို လူအင္အားမ်ားမ်ား၊ ေငြေၾကးအလုံအေလာက္၊ product idea ေကာင္းေကာင္းျဖင့္ ဆက္လက္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ 2001 ခုႏွစ္တြင္ Webvan company ႀကီးေဒ၀ါလီ ခံသြားခဲ့ရသည္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ? အဲ့အေျဖကိုသိရေအာင္ အခုရွင္းျပမဲ့ case study ကို ဆက္ၾကည့္ရေအာင္..
Webvan ဆိုတာကေတာ့ www.webvan.com ဟူေသာ website ေပၚ မွ ေစ်းေရာင္းခ်ေသာ online grocery store တနည္းအားျဖင့္ online shopping ျဖစ္ပါတယ္။ Webvan တြင္ေရာင္းခ်ေသာပစၥည္းမ်ားက ေစ်းမႀကီးဘဲ ေစ်းတန္သည္။ ဝယ္ယူလိုက္ေသာ ပစၥည္းကိုအိမ္တိုင္ရာေရာက္ပို႔ေပးနိုင္သည္။ ေစ်းတန္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေအာက္ေျခလူတန္းစားပါ ဝယ္သုံးနိုင္သည္ဟု ယူဆထားပုံရသည္။ သို႔ေသာ္ တစ္ကယ့္လက္ေတြ႕တြင္ လူမ်ားသည္ ေစ်းတန္ေသာပစၥည္းမ်ားက ေစ်းႀကီးေသာပစၥည္းမ်ားေလာက္ မေကာင္းနိုင္ေလာက္ပါဟူေသာ အေတြးကိုယ္စီရွိၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူမ်ားက “ဒီေလာက္ေငြနဲ႔ ဒီလိုပစၥည္းကို ရနိုင္တာဘဲ၊ အိမ္ကိုလည္းလာပို႔ေပးဦးမယ္။ အဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ေတာင္းေတာင္း ေပးနိုင္တယ္” ဆိုေသာ လူမ်ားလည္းရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ရွားသည္။ Webvan သည္ လူအမ်ားႀကီးကို target ထားၿပီးေရာင္းလိုက္ျခင္းက Target Customer Segment က အရမ္းႀကီးသြားၿပီး အမွားကိုေတြ႕ေစပါတယ္။ အဲ့ေခတ္အခ်ိန္အခါတုန္းက Webvan ကိုလူေတြသိနိုင္ဖို႔အတြက္ ေၾကာ္ျငာရတဲ့ channel က အရမ္းရွားတယ္။ San Francisco မွာ survey ေကာက္ၾကည့္ေသာအခါ 6% ေလာက္သာလၽွင္ online ေပၚကေစ်း၀ယ္ရတာကိုႀကိဳက္သည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ကုမၸဏီတစ္ခုက ၎သည္မည္သည့္အရာႏွင့္ေထာက္ပံ့သည္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိထားသင့္သည္။ Webvan သည္အနည္းဆုံး ၃၀ မွ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ပိုမိုျမင့္မားေသာေစ်းႏႈန္းမ်ားကိုမေပးလိုေသာ customer မ်ားကိုလ်စ္လ်ဴရႈသင့္သည္။
case study ၿပီးၿပီဆိုေတာ့ Webvan ဘာလို႔အရႈံးနဲ႔ရင္ဆိုင္ရလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို အေျဖထုတ္ၾကရေအာင္ ေနာ္။
Webvan ရဲ့ အဓိကျပႆနာကေတာ့ target ထားတဲ့ customer မွားျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းမွားသတ္မွတ္မိျခင္း၊ အစပိုင္းထဲက ပိုက္ဆံအမ်ားႀကီးသုံးၿပီး ရင္းႏွီးလိုက္ျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းကို အႀကီးႀကီးစမိလိုက္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ product development model ထဲက step မ်ားတြင္ customer ဆိုတဲ့ step မပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ customer ကို target ထားရမွန္းမသိျခင္းျဖင့္ Webvan အသုံးျပဳေသာ method သည္ မွားယြင္းခဲ့သည္ဟု Business Analyst မ်ားက ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ Webvan မွဆြဲခဲ့ေသာ Business Plan မ်ားမွာလည္းအရမ္းႀကီးမားၿပီး ရႈပ္ေထြးေနေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္အရမ္းယူရကာ နားလည္ရမလြယ္ကူနိုင္သျဖင့္ ခ်ထားခဲ့ေသာ Business Plan အတိုင္းတကယ္လက္ေတြ႕မွာ လိုက္လုပ္ရန္ခက္ခဲေနလ်က္ရွိသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ေနာက္ပိုင္းခုႏွစ္မ်ားတြင္ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက Business Model Canvas ဟုေခၚ ေသာ စီးပြားေရးတစ္ခု စလုပ္ရာတြင္ အေရးပါေသာ အနာဂတ္အတြက္ပါ ေကာင္းမြန္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာစီမံခန႔္ခြဲမႈတစ္ခုေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
အကယ္၍သာ Webvan သည္ Business Model Canvas ကို အသုံးျပဳခဲ့ပါက မိမိစီးပြားေရး၏ target customer ကိုေသခ်ာသိနိုင္ပါတယ္။ customer လူနည္းစုကို ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္နိုင္တဲ့ေစ်းနဲ႔ အရင္စတင္ၿပီးမွ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ခ်ဲ႕လာျခင္းျဖင့္ စီးပြားေရးအင္အားေတာင့္တင္းေစလာနိုင္ပါတယ္။ ေသးေသးေလးအေနနဲ႔စတင္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းႀကီးမားလာေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ေအာင္ရပ္တည္ျခင္းက အစထဲက အႀကီးႀကီးစၿပီးေနာက္ပိုင္းမလိုက္နိုင္ေတာ့ျခင္းထက္စာလၽွင္ စီးပြားေရးပိုမိုေအာင္ျမင္နိုင္ပါတယ္ရွင္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးတစ္ခုစလုပ္လၽွင္ ပိုက္ဆံရွိေန႐ုံ၊ လုပ္သားအင္အားမ်ားေန႐ုံ၊ ေစ်းေပါေန႐ုံႏွင့္တင္ မေအာင္ျမင္နိုင္ပါ။ တကယ္ကို ပညာတတ္ေသာ ကၽြမ္းက်င္ေသာ စီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ေယာက္ပင္လၽွင္ အရႈံးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပုံကို Webvan လုပ္ငန္းႀကီးက သင္ခန္းစာေကာင္းေကာင္းေပးသြားပါတယ္ရွင္။
ညီမအခ်ိန္ေပးၿပီး ေရးသားမၽွေဝေပးလိုက္ေသာ အခု Blog ေလးက Blog Reader မ်ားအတြက္ အက်ိဳးတစ္စုံတစ္ရာရရွိလိုက္မယ္လို႔ေမၽွာ္လင့္ပါတယ္ရွင္။ ေနာက္လည္းဒီ့ထက္ပိုၿပီး စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုထပ္ၿပီးမၽွေဝဦးမွာမို႔လို႔ ေစာင့္ေမၽွာ္ဖတ္ရႈေပးပါဦးေနာ္။ အားလုံးကိုေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါတယ္ရွင္။
